اسد به تهران امد تا بعد ازتیغ زدنهای میلیاردها دلاری که در سه دهه گذشته بر بدنه اقتصاد کشورمان وارد اورد، تیر خلاص را بر شقیقه احمدینژاد خالی کند؟!.

برداشت از




تهیه و تنظیم
داوید فاخری
تنــــه نـــــزن




دیدار متفاوت اسد از تهران؟
 
احمد زیدآبادی
کارشناس امور ایران و خاورمیانه
 

 


'در مورد کشورهایی مانند ایران و سوریه، اظهارنظرهای رسمی عموما جنبه کلیشه‌ای دارد و لزوما هم منطبق با واقعیت نیست





'
بشار اسد، رئیس جمهور سوریه پس از دیدار با مقام‌های بلندپایه ایرانی، تهران را به مقصد کشورش ترک کرد.
مطبوعات چاپ تهران سومین سفر آقای اسد در طول سه سال اخیر به ایران را «حساس» و «ویژه» توصیف کرده‌اند و همین نکته برای نشان دادن تفاوت سفر اخیر با سفرهای قبلی، کاملا گویا به نظر می‌رسد.
مسلما اگر قرار باشد نتیجه سفر بشار اسد به تهران بر اساس اظهارات رسمی وی و طرف‌های ایرانی‌اش مورد ارزیابی قرار گیرد، به سختی می‌توان تغییری در روابط سنتی تهران – دمشق مشاهده کرد، اما در مورد کشورهایی مانند ایران و سوریه، اظهارنظرهای رسمی عموما جنبه کلیشه‌ای دارد و لزوما هم منطبق با واقعیت نیست.
سفر آقای اسد به ایران در حالی صورت گرفت که ضرب‌الاجل غیررسمی گروه ۱+۵ به ایران برای دادن پاسخ قاطع و شفاف به بسته پیشنهادی آنها به اتمام رسیده و آمریکا و متحدانش برای دریافت پاسخ ایران اظهار بی‌تابی می‌کنند.
آقای اسد در دیدار چند هفته پیش خود با نیکولا سارکوزی، رئیس جمهور فرانسه در پاریس با درخواست وی برای دخالت سوریه در بحران هسته‌ای ایران موافقت کرده بود و بنابراین تردیدی نیست که وی در دیدارش با رهبر و رئیس جمهور ایران، جزئیات مذاکرات خود با رئیس جمهور فرانسه را به آنان منتقل کرده است.
البته آقای اسد در تهران اعلام کرد که حامل پیامی از سوی کشورهای دیگر به ایران نبوده است، اما دو طرف سوری و ایرانی تایید کردند که برنامه هسته‌ای ایران در مذاکرات آنها مطرح شده است.
به سختی می‌توان حدس زد که آقای اسد درباره برنامه هسته‌ای ایران چه پیشنهاد مشخصی به مقام‌های ایرانی داده است، اما می‌توان تصور کرد که رئیس جمهور سوریه، رهبران جمهوری اسلامی را به آمادگی برای نشان دادن انعطاف در زمان مقتضی فراخوانده است.
در حقیقت، از زمانی که سوریه مذاکرات غیر مستقیم خود را با اسرائیل آغاز کرده و به تبع آن، برای حل بحران لبنان وارد معامله‌ای نه چندان آشکار با فرانسه شده است، بشار اسد خود را بر سر دو راهی سرنوشت سازی می‌بیند.
آقای اسد از یک سو، تمایل خود را به شناسایی رسمی اسرائیل در مقابل بازپس گیری بلندی‌های جولان آشکار ساخته و از دیگر سو، نمی‌خواهد که روابط پرمنفعت خود را با ایران به هم بزند.
 اسرائیل و متحدان غربی آن جای تردید باقی نگذاشته‌اند که هدف نهایی آنها از تعامل با سوریه جدا کردن آن از محور ایران، حزب‌الله و حماس است و سوریه نیز ضمن آگاهی از این مساله، می‌داند که پیامد استراتژیک صلح با اسرائیل، فاصله گرفتن از جمهوری اسلامی است

با این حال، رئیس جمهور جوان سوریه می‌داند که دو مورد فوق با هم جمع نمی‌شوند و به ناچار بین صلح رسمی با اسرائیل و ادامه روابط نزدیک با ایران باید یکی را انتخاب کند.
اسرائیل و متحدان غربی آن جای تردید باقی نگذاشته‌اند که هدف نهایی آنها از تعامل با سوریه جدا کردن آن از محور ایران، حزب‌الله و حماس است و سوریه نیز ضمن آگاهی از این مساله، می‌داند که پیامد استراتژیک صلح با اسرائیل، فاصله گرفتن از جمهوری اسلامی است.
اظهار نظرهای مختلف مقام‌های بلندپایه سوریه مبتنی بر انتخاب صلح با اسرائیل به عنوان گزینه‌ای استراتژیک است، اما آنها به دلیل بی‌اعتمادی تاریخی به اسرائیل و نیز به دولت جورج بوش، رئیس جمهور آمریکا، نسبت به نیات واقعی حریف خود به شدت تردید دارند.
در واقع، هراس سوری‌ها از این است که روابط خود را با ایران و گروههای متحد آن در خاورمیانه به خطر افکنند، اما در مقابل، آمریکا و اسرائیل شرط‌های تازه‌ای در برابر دمشق بگذارند.
از این رو، سوریه سیاست گام به گامی را در پیش گرفته که طبق آن، دوری از ایران به موفقیت در مذاکرات با اسرائیل گره خورده است.
این در حالی است که اسرائیلی‌ها نیز به نوبه خود، فاصله گرفتن سوریه از ایران را شرط موفقیت مذاکرات صلح می‌دانند به گونه‌ای که گویی دو طرف اسیر یک «دور باطل» شده‌اند.
در روزهای گذشته، عماد مصطفی، سفیر سوریه در آمریکا که گفته می‌شود از افراد مورد اعتماد بشار اسد است، با صراحتی کم سابقه خواستار پایان وضعیت جنگی بین کشورش با اسرائیل شده و دولت اهود اولمرت، نخست وزیر اسرائیل نیز از اقدامات مثبت دولت آقای اسد نسبت به دولت یهود خبر داده است بدون آنکه به ماهیت چنین اقداماتی اشاره کند.
 در بین کشورهای جهان، سوریه در شرایطی است که می‌تواند بیشترین تاثیر را بر ایران بگذارد، اما این فقط در صورتی است که خیال بشار اسد از جانب آمریکا راحت باشد، اما آمریکا سرسختی اسرارآمیزی در این مورد از خود نشان می‌دهد


 

قاعدتا این نوع اظهار نظر از سوی مقام‌های دو طرف، نشانه علاقه روزافزون آنها به رسیدن به صلح است و در چنین شرایطی، سفر آقای اسد به تهران ممکن است گامی در جهت خروج از این دور باطل تلقی شود.
آقای اسد احتمالا در صدد بر آمده است که به رهبران جمهوری اسلامی با ملایمت یادآوری کند که شرایط خاورمیانه و بخصوص جایگاه سوریه در آن، در حال تغییر و تحول است و بدین علت، جمهوری اسلامی هم لازم است متناسب با این تغییرات، آماده انعطاف در پاره‌ای از مواضع خود باشد.
قاعدتا یکی از موضوعاتی که بشار اسد بر آن انگشت گذاشته، لزوم انعطاف بیشتر ایران در برنامه هسته‌ای خود است، موضوعی که اگر از حالت بحرانی خارج شود، سوریه نیز یکی از برندگان آن خواهد بود.
مسلما نفع سوریه در این است که ایران نیز همگام با آن کشور، البته به آرامی و با احتیاط، با نظم جدید در خاورمیانه همراه شود تا دمشق مجبور به فدا کردن روابط خود با تهران در مقابل صلح با اسرائیل نشود.
مساله اما این است که آیا سوریه توان تاثیرگذاری بر جمهوری اسلامی در چنین حجمی را دارد؟
در بین کشورهای جهان، سوریه در شرایطی است که می‌تواند بیشترین تاثیر را بر ایران بگذارد، اما این فقط در صورتی است که خیال بشار اسد از جانب آمریکا راحت باشد، اما آمریکا سرسختی اسرارآمیزی در این مورد از خود نشان می‌دهد.
از این جهت، بشار اسد در انتظار تغییر رئیس جمهور آمریکا در پاییز آینده است، اما به نظر می‌رسد که عنصر زمان در برنامه هسته‌ای ایران و تحولات داخلی اسرائیل به سود آقای اسد کار نمی‌کند.






ایران؛ قربانی صلح بین سوریه و اسرائیل؟

احمد زیدآبادی
تحلیلگر مسایل ایران





علی ترکمانی در سفرش به تهران، سعی خواهد کرد که هم از نگرانی مقام‌های ایرانی در مورد به خطر افتادن روابط تهران – دمشق بکاهد.

حسن بن علی ترکمانی، وزیر دفاع سوریه در حالی مشغول دیدار از ایران است که پس از اعلام رسمی مذاکرات غیر مستقیم سوریه و اسرائیل در ترکیه، روابط تهران-دمشق در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است.
زیپی لیونی، وزیر خارجه اسرئیل اخیرا هر گونه توافق صلح با سوریه را به قطع حمایت این کشور از گروههای حماس و حزب‌الله لبنان و تجدید نظر در روابطش با ایران مشروط کرده است و در مقابل، محافل رسمی سوریه نیز هر گونه پیش شرط برای آغاز مذاکرات صلح را به معنای "بستن گاری به جلوی اسب" تشبیه کرده‌اند.

برخی تحلیلگران، اظهار نظر مقام‌های اسرائیلی و سوری در مورد روابط دمشق با تهران را متناقض با هم ارزیابی کرده و دیدار علی ترکمانی از ایران را به معنای تاکید خاص سوریه بر حفظ روابطش با ایران تلقی کرده‌اند.

این در حالی است که به نظر می‌رسد بین اظهارنظرهای مقام‌های اسرائیلی و سوری تعارض چندانی وجود نداشته باشد.

در واقع، طرف اسرائیلی تجدید نظر سوریه در روابطش با تهران و قطع حمایتش از حماس و حزب‌الله را شرط دستیابی به صلح با سوریه اعلام کرده است و نه شرط آغاز مذاکره با این کشور. در عین حال، سوریه نیز هر گونه پیش شرط از طرف اسرائیل را برای آغاز مذاکرات صلح رد کرده است و نه لزوما دستیابی به صلح.

واقعیت این است که مذاکرات صلح بین دو طرف بدون هر پیش شرطی آغاز شده است و آنچه در باره آن هنوز ابهام وجود دارد، شرایط دقیق هر یک از دوطرف برای امضای پیمان صلح دائمی است.

سوری‌ها هدف از صلح با اسرائیل را بازپس گیری بلندی‌های اشغالی جولان اعلام کرده‌اند و اسرائیلی‌ها نیز بازپس دادن جولان را در مقابل یک صلح پایدار با سوریه رد نکرده‌اند.

دولت اسرائیل، هر تعریفی که از صلح پایدار با سوریه داشته باشد، مسلما جدا شدن دمشق از محور ضد اسرائیلی در خاورمیانه را ابتدایی‌ترین شرط آن تلقی می‌کند و این نکته‌ای نیست که رهبران سوریه از آن بی‌اطلاع باشند.

به عبارت دیگر، اسرائیل در هیچ شرایطی بلندی‌های جولان را به کشوری واگذار نخواهد کرد که با کشورها و گروههای نفی کننده موجودیت دولت عبری ارتباط نزدیک و استراتژیک داشته باشد.

از طرفی سوریه هم می‌داند که با حفظ روابط کنونی‌اش با ایران، حزب‌الله وحماس نه بازپس گیری جولان امکان پذیر است و نه امضای پیمان صلح با اسرائیل محتوایی خواهد داشت.

از این رو، تردیدی وجود ندارد که سوریه در یک نگاه بلند مدت پذیرفته است که در مقابل تجدید حاکمیت خود بر جولان، صف خود را از محور ایران، حزب‌الله و حماس به روشنی جدا کند.




سوری‌ها هدف از صلح با اسرائیل را بازپس گیری بلندی‌های اشغالی جولان اعلام کرده‌اند





با این حال، جدول زمانی مورد نظر سوریه در مورد تجدید نظر در روابطش با ایران و گروههای لبنانی و فلسطینی، متفاوت از جدول زمانی مورد نظر اسرائیل است.

سوریه علاقمند است که تا کسب اطمینان از باز پس گرفتن جولان، تحول دراماتیکی در روابط خود با تهران و متحدانش در منطقه ایجاد نکند، زیرا نسبت به نیات واقعی اسرائیل همچنان بی‌اعتماد است، اما اسرائیل در این زمینه خواهان شتاب بیشتری است.

در این میان، ایران با امید به اینکه مذاکرات بین اسرائیل و سوریه به نتیجه نخواهد رسید، از موضع‌گیری منفی علنی علیه دمشق خودداری می‌کند اما کاملا روشن است که جمهوری اسلامی از اعلام رسمی مذاکرات دمشق – تل‌آویو سراسیمه شده و از احتمال توافق نهایی سوریه و اسرائیل و تاثیر آن بر روابط تهران – دمشق بیم دارد.

به هر حال، علی ترکمانی در سفرش به تهران، سعی خواهد کرد که هم از نگرانی مقام‌های ایرانی در مورد به خطر افتادن روابط تهران – دمشق بکاهد و هم شرایط جدید منطقه در پی ازسرگیری مذاکرات سوریه و اسرائیل را برای رهبران جمهوری اسلامی تشریح کند.

به نظر می‌رسد که سوری‌ها بسیار مایلند که در صورت پیشرفت مذاکراتشان با اسرائیل، ایران را نیز به تغییر جهت در سیاست منطقه‌ای اش متقاعد و به گونه‌ای این کشور را با خود همراه نگه دارند.

قاعدتا اگر ایران، حماس و حزب‌الله در موضع خود در برابر اسرائیل نرمش نشان دهند، سوریه بدون به خطر انداختن روابط خود با آنها، می‌تواند با اسرائیل پیمان صلح امضا کند، اما اگر این نرمش صورت نگیرد، نخستین قربانیان امضای پیمان احتمالی صلح سوریه و اسرائیل، حماس، حزب‌الله و ایران خواهند بود